1939.09-10 – granic wgiersk przekraczaj resztki 4 szwadronu rtm Matuszka, rzut samochodowy szwadronu zapasowego oraz pojedynczy onierze Puku.
1939.12 - rtm Matuszek odtwarza we Francji swj szwadron pod nazw 1 szwadron kawalerii w dywizjonie kawalerii w m Paimpont w Bretanii. Gen Dembiski, przedstawiciel WP w Budapeszcie oraz mjr Krzeczunowicz, komendant obozu S.Meen-leGrand w Bretanii pomagaj odnajdywa onierzy Puku i kieruj ich do tego szwadronu.
1940.01 - w obozie Coetquidan organizuje si 1 Dywizja Piechoty pod dowdztwem pk Bronisawa Ducha. 1 szwadron kawalerii rtm Matuszka w penym skadzie zostaje wyznaczony jako zawizek 1 oddziau rozpoznawczego w tej dywizji.
1940.02.16 - szwadron przechodzi do rejonu Lokat i jako samodzielna jednostka staje si 1 oddziaem rozpoznawczym.
Dca - mjr dypl Wodzimierz Kasperski
Stan: 15 oficerw, 65 podoficerw, 120 uanw, 85 kierowcw i mechanikw.
Powstaj:
- sztab – Loyat
- 1 szwadron (konny), d-ca rtm Podhorecki (ochotnik Puku w 1920 r ) – Loyat
- 2 szwadron (motocyklowy), d-ca rtm Matuszek – Neant
- 3 szwadron (ckm), d-ca rtm Urbanowicz – Toupont
- 4 szwadron (gospodarczy), rtm Puzdrakiewicz – Loyat
Pene stany z nadwykami uzyskuje Puk poprzez pobr we Francji oraz przez stale napywajcych z Wgier oficerw i uanw Puku.
Zostaj przydzielone konie z poboru na peny stan etatowy.
1940.03.19 - Puk obchodzi swoje wito z defilad, ktr przyjmuje mjr Kornel Krzeczunowicz
1940.04 - Puk otrzymuje cae etatowe zaopatrzenie mundurowe, ekwipunek oraz bro rczn. Nadchodz etatowe samochody oraz motocykle – solwki rnych typw.
2 szwadron udaje si do francuskiego obozu pod Paryem na tygodniowe szkolenie i wraca z penym wyposaeniem w amerykaskie motocykle z koszami Indiana.
1940.04.15 - Puk po zaadowaniu si na stacji kolejowej Ploermel w czterech transportach wyrusza na front. W Loyat pozostaje nadwyka uanw oraz sprztu pod d-twem por Henryka Bielaskiego dla 3 oddziau rozpoznawczego (odtworzono z niego 9 Puk Uanw Maopolskich)
1940.05.03 - Puk bierze udzia w defiladzie przed prezydentem RP oraz naczelnym wodzem. 1 szwadron po raz pierwszy prezentuje si na samochodach. Dywizja zostaje przemianowana na 1 Dywizj Grenadierw.
1940.05.10 - po raz pierwszy rejon Puku zostaje zbombardowany.
1940.05.14 - 1 szwadron zostaje w caoci zmotoryzowany
1940.05.19 - w skutek cikiej sytuacji na froncie dywizja zostaje skierowana jako odwd 3 Armii do rejonu Luneville. Odbywa si intensywne szkolenie na szczeblu szwadronu i puku.
1940.06.05 - po cikim nocnym marszu do rejonu Kirviller – Hinsingen Puk zostaje oddany do grupy Sarze i otrzymuje zadanie:
- obrona staa na rzece Albe jako druga linia za oddziaami francuskimi, ugrupowanie w 2 rzutach
1) w m Schweix – 1 szwadron uanw, 1 pluton ckm i 1 dziako ppanc
2) w lesie Mitterwald – 2 plutony motocyklistw i druyna ckm
3) reszta Puku jako odwd w rejonie swojego zakwaterowania, tabor w lesie 1 km na poudnie od m Hinsingen
1940.06.12 - dowdca 1 Dywizji Grenadierw gen Duch przywozi rozkaz Naczelnego Wodza przywracajcy Pukowi nazw 8 Puk Uanw Ksicia Jzefa Poniatowskiego!!!!!!!!
1940.06.14 - od witu silny ogie niszczcy npla zostaje pooony na wzgrza pierwszego rzutu i na rejon Hinsing. O godz 11-tej Niemcy zajmuj las Hinsing. 1 szwadron otrzymuje rozkaz przeciwnatarcia. Wychodzi ono natychmiast pod dowdztwem rtm Pohoreckiego (bez 3 plutonu). Szwadron uderza na francuskie umocnienia zajte przez npla i po huraganowym ataku na bia bro obserwuje bezadn ucieczk Niemcw. Straty szwadronu – 6 zabitych i kilkunastu rannych przy stratach npla – 27 zabitych i kilkunastu rannych. Zdobyto 12 km, 2 dziaka ppanc, wiele polskich kbk oraz. trbk 62 pp Dzieci Bydgoskich. Szwadron wycofuje si do Schweix. Na odbitych pozycjach zostaje pluton por Nowickiego i cz plutonu ppanc z pchor wicickim.
W godzinach poudniowych pluton por Galicy wzmocniony druyn km obsadza odcinek na wschd od Schweix zagroony po zdobyciu przez Niemcw francuskiego gniazda oporu.
Koo godziny 15-tej natenie ognia artylerii niemieckiej osiga nieprawdopodobne rozmiary. Por Nowicki z wysunitego odcinka melduje, e na jego pluton pod zason dymn wychodzi niemieckie natarcie. Jego pluton zostaje wzmocniony plutonem por Kopcia okoo godz 17-tej. Koo 18-tej francuski cznik przynosi meldunek o planowanym wycofaniu ale dopiero po opuszczeniu przez Francuzw fortu Hinsing. Po godz 20-tej upewniajc si, e Francuzi si wycofali por Nowicki wycofuje si i czy z Pukiem koo pnocy.
W midzyczasie szwadron motocyklistw (bez plutonu por Galicy) wspiera Francuzw w rejonie Cappel gdzie ponosi pierwsze straty podczas krwawych walk.
Po nakazanym przez francuskie naczelne dowdztwo odwrocie do akcji wchodzi 1 Dywizja Grenadierw a to powoduje poczenie si z ni na powrt 8 Puku.
1940.06.15 - od witu pozycje 1 szwadronu znajduj si w cikim ogniu npla. Koo godz 5-tej zostaje on zluzowany przez 2 szwadron i przechodzi do odwodu. 2 szwadron zostaje podzielony na 2 pszwadrony pod dtwem rtm Dbrowskiego i rtm Matuszka.
Po utracie cznoci z nplem por Galica decyduje si na rozpoznanie druyn kierunku jego natarcia. Natrafia na npla w sile kompanii na polance w lesie i niespodziewanym ogniem km zupenie go rozprasza. Jest jednak odcity od szwadronu. Brawurowy atak ochotnikw zmontowany przez rtm Dbrowskiego doprowadza do odbicia odcitej druyny.
Pszwadron rtm Matuszka po cikich walkach w rejonie Hazembourg opniajc i kontratakujc wycofuje si w rejon Vittersbourg. Koo 17-tej z przedpola zostaje wyparty pszwadron rtm Dbrowskiego i docza do reszty szwadronu w Vittersbourg. 2 szwadron przechodzi do odwodu Puku.
1940.06.16 - od witu oddziay 1 Dywizji Grenadierw przystpuj do organizacji nowej pozycji obronnej dwoma oddziaami wydzielonymi. Prawe skrzydo OW nr 2 obejmuje 2 szwadron rtm Matuszka. Od godzin rannych szwadron jest w ogniu i ma za zadanie opnia do godz 12-tej na Dieuze. Szwadron spenia swoje zadanie i do poudnia utrzymuje Bennestroff. Po osigniciu okoo godz 15-tej Dieuze szwadron przechodzi do odwodu.
Po bardzo cikich walkach 1 puk grenadierw zostaje odcity. Pozostaje mu przebija si w kierunku m Azoudange. W celu umoliwienia tego zostaje wysany 8 Puk Przed osigniciem Azoudange kolumna Puku dostaje si pod silny ogie artyleryjski. Puk spiesza si i obsadza wzgrza po obu stronach drogi. Koo 17-tej przychodzi rozkaz przerywajcy natarcie i Puk wycofuje si. Wieczorem Puk zostaje przesunity do rejonu Veho na poudnie od kanau Marna – Ren jako odwd dywizji.
1940.06.17 - od witu npl naciera na OW dywizji grenadierw pozostawiony na pnocnym brzegu kanau. Po wysadzeniu mostw w rejonie Lagarde batalion 2 puku grenadierw po bohaterskiej obronie zostaje zniszczony przez niemieck bro pancern. W godzinach popoudniowych npl przeamuje pozycje obronne dywizji na lewym skrzydle na kierunku Lagarde – Vaucourt. O godz 19-tej gen Duch organizuje przeciwnatarcie caym odwodem dywizji w tym 8 Pukiem Uanw. Nakazuje zbirk wszystkich oficerw Puku, do ktrych mwi: Wrg sforsowa kana w rejonie Vaucourt – Lagarde. Stao si to po raz pierwszy na naszym polskim odcinku. 2 puk ostatkami si powstrzymuje napr dywizji niemieckiej. Chc dzi jeszcze przed pnoc meldowa dowdcy korpusu, e Niemcy zostali wyrzuceni za kana. Jeszcze jeden wysiek waleczni uani. Poprowadz was osobicie.
Cay Puk poda za limuzyn generaa. Po dotarciu do wyczerpanych onierzy 2 puku grenadierw Puk wraz z francusk kompani czogw rusza do natarcia prowadzony przez gen Ducha. Po 23-ciej przedpole zostaje oczyszczone z npla, ktry jest wyrzucony za kana. Po pnocy Puk zostaje zluzowany przez oddziay piechoty i pod nieustannym ogniem artylerii npla wycofuje si szwadronami.
Po czterech dniach walk straty Puku sigaj 25%.
1940.06.18 - od godzin rannych piechota dywizji odpiera natarcia npla dcego do ponownego sforsowania kanau. Koo 13-tej npl przeamuje pozycje oddziaw francuskich na obydwu skrzydach dywizji. W myl rozkazu dowdcy francuskiego XX korpusu wieczorem oddziay polskie miay zosta zluzowane przez Francuzw za wyjtkiem caej artylerii dywizyjnej i 8 Puku. Do wieczora 2 szwadron toczy walki rozpoznawczo – opniajce. Koo godziny 19:30 Puk opuszcza bombardowane przez lotnictwo npla lasy Veho i przed pnoc osiga lasy Mondone przechodzc pod rozkazy dywizji francuskiej.
1940.06.19 - o godz 6:30 Puk otrzymuje rozkaz uchwycenia m Ogeviller i utrzymania jej do 13-tej. O godz 8-mej Puk opanowuje Ogeviller i organizuje si obronnie majc za sob tylko francusk kompani czogw. Koo 9-tej ubezpieczenia Puku spdzaj patrole kawalerii npla. Przed 10:30 npl rozpoczyna przygotowanie artyleryjskie. Koo 12-tej strzela w kierunku Puku ju sia okoo 3 dywizjonw artylerii npla po czym wychodzi natarcie jego piechoty. Do godziny 13-tej wszystkie natarcia npla zaamuj si w ogniu km Puku. Nastpnie wychodzi natarcie czogw niemieckich na 1 szwadron. Czogi francuskie nie baczc na krytyczn sytuacj nie wyszy do przeciwnatarcia i wycofay si przed szwadronem. Zdoa si on przebi tylko dziki determinacji uanw. W tym czasie 2 szwadron atakowany od czoa przez czogi a od tyu przez kawaleri npla dziki szybkiej decyzji dowdcy i dowdcw plutonw unikn zniszczenia wycofujc si. Obejcie zachodniego skrzyda byo tak gbokie, e pewnymi elementami npl ogarn mp dowdztwa Puku. W celu umoliwienia wycofania si sztabu Puku jedno z przeciwnatar poprowadzi dowdca plutonu cznoci. Z cikim sercem uani obserwowali rozpadanie si oddziaw francuskich, ich dezercj i rzucanie broni. Wieczorem Puk przeszed do odwodu 1 Dywizji Grenadierw, z ktr poczy si na powrt rozbijajc biwak nad rzek Meurthe w rejonie Lachapelle. Straty w zabitych i zaginionych sigay ju 40% stanu.
W tym dniu przechwycono rozkaz radiowy NW o przebijaniu si w kierunku Szwajcarii lub portw poudniowej Francji. Wz radiowy Puku sysza te komunikat radia polskiego z Londynu obwieszczajcy podpisanie rozejmu przez Francj. Gen Duch zdecydowa jednak trwa w walce tym bardziej, e dowdca korpusu gen. Hubert darzy dywizj wyjtkowym zaufaniem i na jej opr liczy przede wszystkim. (Ju po wojnie gen Duch opowiada oficerom Puku jak pami o ksiciu Jzefie zachcaa go do wytrwania).
1940.06.20 - we wczesnych godzinach rannych Puk otrzymuje rozkaz opniania po osi Baccarat – Raon l'Etape. Dowdca podzieli Puk na cztery linie obronne. Od rana piechota npla podjeda na samochodach przed pozycje dywizji i od razu przechodzi do natarcia przy wsparciu artylerii i modzierzy. W godzinach poudniowych wychodzi silne natarcie na prawe skrzydo dywizji i francuskiego ssiada. Francuzi poddaj si!!! Koo 17-tej z pierwszej linii opniania wycofa si rtm Matuszek. Jego oddzia wspiera teraz drug lini opniania. Po 18-tej druga linia rtm Pohoreckiego zostaje zepchnita. Trzecia linia por Nowickiego ciera si z nplem koo godz 20-tej. Zgodnie z rozkazem utrzymuje si do godz 22-giej i docza do Puku. Akcj 20 czerwca osobicie prowadzi dowdca Puku. Po 22-giej Puk zbiera si przy swym cikim taborze w lesie La Hollande. W nocy odbywa si odprawa decydujca o losach Puku.
1940.06.21 - o godz 8-mej nadchodzi rozkaz dowdcy dywizji o niszczeniu cikiego sprztu i dokumentw. Po tych czynnociach szwadrony na pciarwkach przedefiloway przed dowdc Puku (pozostao 360 ludzi) i wyjechay do St.Die gdzie rozdzieliy si na drobne grupki aby przedosta si do nieokupowanej Francji. Po raz wtry w tej wojnie 8 Puk Uanw w myl tradycji ksicia Jzefa nie skapitulowa!!! Wikszo onierzy dostaa si do niewoli, inni, ktrym los bardziej sprzyja rnymi drogami podali do Armii Polskiej w Wielkiej Brytanii.
„Widziay Uanw ksicia Jzefa wizienia Francji, Hiszpanii, Pnocnej Afryki i Dakaru, patrzyy na nich ponure baraki Mirandy i piaski Sahary. Pomimo tych przeciwnoci nic ich nie zdoao zawrci z obranej drogi i na wiosn 1943 roku ponad 100 onierzy 8 Puku Uanw znalazo si na terenie Anglii, uzupeniajc szeregi nowo formujcego si 9 Puku Uanw Maopolskich.
Stay kryzys stanw (brak uzupenie) w Wielkiej Brytanii uniemoliwi odtworzenie Puku, mimo e nie brako oficerw ani podoficerw Puku.
Gdy zaczy napywa uzupenienia z jecw Polakw z armii niemieckiej, koo pukowe przygotowao i przedstawio Naczelnemu Wodzowi obsad majcego si odtworzy Puku i otrzymao jego obietnic zadouczynienia tej probie. Nie doszo do jej wykonania, gdy sprzymierzecy w lipcu 1945 roku wstrzymali pobr do Wojska Polskiego”.
Na podstawie „Uanw ksicia Jzefa” Kornela Krzeczunowicza.
|